විමුක්තිය (හෝ විමුත්ති) වෙත ළඟා වීමට ඇති සම්භාව්ය මාර්ගය (මාර්ග හෝ මග්ග) ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයයි . සූත්ර පිටකයේ ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය මෙසේ දක්වා ඇත.
“භාග්යවතුන් වහන්සේ වදාළා, ‘මහණෙනි, දැන් මොකක්ද ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය? නිවැරදි දැක්ම, නිවැරදි සං, නිවැරදි කථාව, නිවැරදි ක්රියාව, නිවැරදි ජීවනෝපාය, නිවැරදි උත්සාහය , නිවැරදි සිහිය, නිවැරදි සමාධිය [සමාධිය]”
තානිස්සරො භික්ඛවෙ. 1996. මග්ගවිභංග සූත්රය: මාර්ගය පිළිබඳ විග්රහයක්.
සම්භාව්ය බෞද්ධ ඉගැන්වීම් මෙම අට ගුණ ධර්ම තවදුරටත් පැහැදිලි කරයි.
- නිවැරදි දැක්ම, ව්යාකූලත්වය, වරදවා වටහාගැනීම් සහ මුළා වූ චින්තනයෙන් කෙනෙකුගේ මාවත ඉවත් කරයි.
- නිවැරදි සංකල්ප; මෙයින් කාමය වෛරය වැනි අයහපත් සිතුවිලි වලින් තොරව යහපත් සිතුවිලි ඇති කර ගැනීම අදහස් කෙරේ.
- නිවැරැදි කථාව යනු බොරු කීමෙන් වැළකීම, භේදකාරී කථාවෙන්, නින්දාසහගත කතාවලින් සහ නිෂ්ඵල කතා බහෙන් වැළකීමයි.
- ප්රාණඝාතයෙන් වැළකීම, සොරකම් කිරීමෙන් වැළකීම, කාමයෙහි වරදවා හැසිරීමෙන් වැළකීම නිවැරදි ක්රියාවට අවශ්ය වේ.
- නිවැරදි ජීවනෝපාය යනු ධාර්මිිික රැකියාවල නිරත වී මුදල් උපයා ගෙන ජීවත් වීමයි. මත් ද්රව්ය වෙළදාම වස විස වෙළදාම වැනි නොකළ යුතු රැකියාවලින් වෙන් වී සාධාරණව සහ ධාර්මිකව මුදල් ඉපයීම මෙයින් අදහස් වේ.
- නිවැරදි උත්සාහය කාමුක සිතුවිලි, මාර්ගය පිළිබඳ සැකයන්, නොසන්සුන් බව, නිදිබර ගතිය සහ ඕනෑම ආකාරයක නරක කැමැත්තට එරෙහිව සටන් කිරීමට උත්සාහ කිරීමට කැමැත්තක් ඇති කරයි.
- සංසිද්ධීන් අනිත්ය සහ ආත්ම රහිත ලෙස සම්පූර්ණ හා නිරන්තර අවබෝධයෙන්, ඕනෑම සංක්රාන්ති තත්වයක් හෝ දෙයකට තෘෂ්ණාවෙන් හා නොඇලීමට නිවැරදි සිහිය උපකාර කරයි.
- නිවැරැදි සමාධිය (සමාධිය) යනු සිත එක අරමුණකට යොමු කිරීමයි. ඕනෑම වස්තුවක් හෝ විෂයයක් අතර වෙනස අතුරුදහන් වන දැනුවත්භාවයක් ලබා ගැනීම සඳහා මෙම සාන්ද්රණය ජීවිතයේ අවධානය වෙනතකට යොමු කරයි.
උතුම් යනු කුමක්ද? මාර්ගය හෝ එහි සිටින පුද්ගලයා?
ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය බෞද්ධයන්ගේ එකම මාර්ගය නොවේ. අනෙකුත් සම්ප්රදායන් අතර ටිබෙට් බුද්ධාගමේ සර්වාස්තිවාද , බෝධිසත්ව සහ ලැම්රිම් මාර්ග ඇතුළත් වේ. මේවා නිවැරදි උත්සාහයේ සංඛ්යාව සහ අනුපිළිවෙල අනුව සරලව වෙනස් වන නමුත් ඒවා සුප්රසිද්ධ අෂ්ටාංගික මාර්ගයට වඩා බෙහෙවින් වෙනස් නොවේ.
බොහෝ දෙනෙකුට නොතේරෙන කරුණ නම්, මුල් පාලි ග්රන්ථවල ‘උතුම්’ යන විශේෂණ පදය විස්තර කරන්නේ මාර්ගය හෝ මාර්ගය නොව, අෂ්ටාංගික මාර්ගය අනුගමනය කරන පුද්ගලයා බවයි. ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයට වඩා හොඳ පරිවර්තනයක් ‘ආර්යයන් වහන්සේගේ අට වැදෑරුම් මාර්ගය’ විය හැකිය.
පාලි ග්රන්ථවල දක්වා ඇති මාර්ගය විමසා බැලීමේදී පෙනෙන්නේ, මේ අට ගුණයෙන් යුත් මාර්ගය ප්රත්යක්ෂ වන්නේ ඉතා ප්රඥාවන්ත පුද්ගලයෙකුට බවයි.
ආබ්රහම් සහ උතුම් මිනිසුන්ට වඩා අඩු මග
නමුත් එසේ නම් එතරම් උතුම් නොවන අප අතරින් අති බහුතරය ගැන කුමක් කිව හැකිද? මේ ගුණධර්ම සාර්ථකව පිළිපදින්නට සිතේ උදාරත්වයක් නැත්තේ කාටද?
පුරාණ හෙබ්රෙව් ලියවිලි වන බයිබලයේ හෙළි කර ඇති පරිදි අපි මැවුම්කාර දෙවියන්ගේ සැලැස්ම අනුගමනය කරමින් සිටිමු. අප වෙත දයාව ලබා දීමේ උන්වහන්සේගේ සැලැස්ම බටහිර දෙසට ගමනක් සඳහා ආබ්රහම් කැඳවීම කේන්ද්ර කර ගත් බව අපි දුටුවෙමු . ආබ්රහම් අපට මඟ පෙන්වූ තවත් මාර්ගයක් දැන් අපි දකිමු. මෙම මාර්ගය, අෂ්ටාංගික මාර්ගයට අවශ්ය පරිදි නිවැරැදි චිත්ත රාමු දියුණු කර ගැනීමට බලාපොරොත්තුවක් නැති, උතුම් වූ අප වැනි අයටයි. ඇත්ත වශයෙන්ම, ආබ්රහම් ගමන් කළ මාර්ගය කොතරම් සරලද යත්, බොහෝදෙනෙකුට එය මග හැරී ගියේය. මැවුම්කරු දෙවියන් වහන්සේ ආබ්රහම්ව ‘උතුම් අයට වඩා අඩු’ මාර්ගයට ගෙන ගිය ආකාරය පුරාණ ග්රන්ථවල සටහන් වන ආකාරය පහත විස්තර කෙරේ.
ඒබ්රහම්ගේ පැමිණිල්ල
දෙවියන් වහන්සේ ආබ්රහම්ට දුන් පොරොන්දුව ප්රකාශ කර ආබ්රහම්ගේ ජීවිතයේ වසර කිහිපයක් ගත වී ඇත . ආබ්රහම් එම පොරොන්දුවට කීකරු වෙමින් අද ඊශ්රායලය වන පොරොන්දු දේශයට ගොස් තිබුණා. එවිට ඔහු ආශා කළ සිදුවීම හැර වෙනත් සිදුවීම් සිදු විය. ඔහු දරුවන් නොමැතිව සිටි අතර ඒ නිසා දෙවියන් වහන්සේ තම පොරොන්දුව ඉටු කරන පුතෙක් සිටියේ නැත. එබැවින් අපි ඒබ්රහම්ගේ පැමිණිල්ල සමඟ ගිණුම දිගටම කරගෙන යන්නෙමු:
1මේකාරණාවලට පසුව ස්වාමීන්වහන්සේගේ වචනය දර්ශනයකින් ආබ්රම් වෙත පැමිණ:
“ආබ්රම්, භය නොවෙන්න;
ඔබේ පලිහද
ඔබේ ඉතා මහත් විපාකයද මමයයි කීසේක”.
Genesis 15:1-3
2 ආබ්රම් කථාකොට: “ස්වාමිවූ දෙවියන්වහන්ස, මට දරුවෙක් නැත, දමස්කයේ එලියේසර් මාගේ උරුමක්කාරයා වෙන්ට සිටින්නේය, ඉතින් ඔබ මට කුමක් දෙනසේක්දැයි “කීය. 3 ආබ්රම්ද: “බැලුව මැනව, ඔබවහන්සේ මට කිසි දරුවෙකු නුදුන්සේක; මාගේ ගෙදර උපන් කෙනෙක් මාගේ උරුමක්කාරයායයි කීය.”
දෙවියන් වහන්සේගේ පොරොන්දුව
ඒබ්රහම් දේශයේ කඳවුරු බැඳගෙන සිටියේ මැවුම්කාර දෙවි ඔහුට පොරොන්දු වූ ‘මහා ජාතියේ’ ආරම්භය බලාපොරොත්තුවෙන් . නමුත් පුතෙකු ඉපදී නැති අතර මේ වන විට ඔහුට වයස අවුරුදු 85 ක් පමණ විය, එය ඔහුගේ චෝදනාව යොමු කළේය:
4 එවිට ස්වාමීන්වහන්සේගේ වචනය ඔහු වෙතට පැමිණ: “මොහු ඔබේ උරුමක්කාරයා නොවන්නේය; ඔබ තුළෙන් නික්මෙන කෙනෙක්ම ඔබේ උරුමක්කාරයා වන්නේයයි” කීය. 5 උන්වහන්සේ ඔහු පිටතට කැඳවා: “අහස දෙස බලා තාරකා ගණන්කළ හැකි නම් ඒවා ගණන් කරන්නැයි කීසේක; ඔබේ වංශයද එසේම වන්නේයයි ඔහුට කීසේක.”
Genesis15:4-5
ඔවුන්ගේ හුවමාරුවේදී දෙවියන් වහන්සේ ආබ්රහම්ට පුතෙකු ලැබෙන බව ප්රකාශ කරමින් ඔහුගේ පොරොන්දුව අලුත් කළේය, ඔහු අහසේ තරු මෙන් ගණන් කළ නොහැකි සෙනඟක් වනු ඇත. බොහෝ නිසැකවම, නමුත් ගණන් කිරීමට අපහසුය.
ආබ්රහම්ගේ ප්රතිචාරය: විමුත්ති සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා මාර්ගයක්
පන්දුව දැන් නැවතත් ඒබ්රහම්ගේ පිටියට පැමිණ තිබුණි. ඔහු මෙම අලුත් පොරොන්දුවට ප්රතිචාර දක්වන්නේ කෙසේද? අනපේක්ෂිත මාර්ගයක් අවබෝධ කර ගැනීමට අත්තිවාරම දැමීම, පහත දැක්වෙන දේ එහි වැදගත්ම වාක්යයක් ලෙස සලකයි. ගිණුම සම්බන්ධ වන්නේ:
6 ඔහු ස්වාමීන්වහන්සේ විශ්වාසකෙළේය; උන්වහන්සේ ඒක ඔහු සඳහා ධර්මිෂ්ඨකම කොට ගණන්ගත්සේක.
Genesis 15:6
අපි සර්වනාම කියවීමට නම් සමඟ ප්රතිස්ථාපනය කළහොත් මෙම වාක්යය වඩාත් පැහැදිලි වේ:
6 ඔහු ස්වාමීන්වහන්සේ විශ්වාසකෙළේය; [උන්වහන්සේ] ඒක [ඒබ්රහම්] සඳහා ධර්මිෂ්ඨකම කොට ගණන්ගත්සේක.
Genesis 15:6
එය එතරම් කුඩා හා නොපෙනෙන වාක්යයකි. එය ප්රවෘත්ති සිරස්තලයක් නොමැතිව පැමිණේ සහ යන්නේ ඒ නිසා අපට එය මග හැරිය හැක, නමුත් එය සැබවින්ම වැදගත් වේ.
ඇයි?
මොකද මේ පුංචි වාක්යයේ ආබ්රහම්ට ‘ධර්මිෂ්ඨකම’ ලැබෙනවා . මෙයින් අදහස් කරන්නේ තමාගේ සියලු කර්ම හා පව් වලට වන්දි ගෙවීමට පිං සොයාගෙන ඇති බවයි. දෙවියන් වහන්සේ ඉදිරියෙහි නිවැරදි ස්ථාවරය ලබා ගැනීම සඳහා පාපයේ සහ දුක් වේදනා චක්රයෙන් මිදීමට අපට අවශ්ය එකම සහ එකම ගුණාංගය ධර්මිෂ්ඨකමයි.
අපගේ ගැටලුව සමාලෝචනය කිරීම: දූෂණය
දෙවියන්වහන්සේගේ දෘෂ්ටිකෝණයෙන්, උන්වහන්සේ අපව දෙවියන්වහන්සේගේ ස්වරූපයෙන් සෑදුවද, එම රූපය දූෂ්ය කරන දෙයක් සිදු විය . දැන් තීන්දුව මෙසේය.
Psalm 14:2-32 නුවණින් ක්රියාකරන්නාවූ, දෙවියන්වහන්සේ සොයන්නාවූ යමෙක් ඇද්දැයි දකින පිණිස, ස්වාමීන්වහන්සේ ස්වර්ගයේ සිට මනුෂ්යපුත්රයන් දෙස බැලූසේක.
3 සියල්ලෝම මුළාව ගොස් සිටිති; එකලෙස කිලුටුව සිටිති; යහපත කරන්නෙක් නැත, එසේය, එක්කෙනෙක්වත් නැත.
මේ දූෂණය අපට සහජයෙන්ම දැනේ. පැරණි ප්රඥාවේ ක්ලේෂස් සහ දුක්ඛ ප්රමුඛව සිටින්නේ එබැවිනි . මෙය බටහිරට යන නවකතාවේ අඳුරු පසුබිම පැහැදිලි කරයි .
හින්දු ප්රාර්ථ ස්නාන (හෝ ප්රතාසන) මන්ත්රය ද මෙම මතය ප්රකාශ කරයි.
“මම පව්කාරයෙක්. මම පාපයේ විපාකය වෙමි. මම පාපයෙහි උපදිමි. මගේ ආත්මය පාපයට යට වී ඇත. මම පව්කාරයන්ගෙන් නරකම තැනැත්තා වෙමි. මනරම් ඇස් ඇති ස්වාමීනි, පූජාවේ ස්වාමීනි, මාව බේරාගන්න.”
අපගේ දූෂණයේ ප්රතිඵලය නම්, අපට ධර්මිෂ්ඨකම නැති නිසා අපි ධර්මිෂ්ඨ දෙවි කෙනෙකුගෙන් වෙන්වීමයි. අපගේ දූෂණය අපගේ නිෂේධාත්මක කර්මය වර්ධනය වී ඇත – එය අවදියේදී නිෂ්ඵල භාවය සහ මරණය නෙළා ගනී. ඔබ එය සැක කරන්නේ නම්, ප්රවෘත්ති සිරස්තල කිහිපයක් විශ්ලේ කර පසුගිය පැය 24 තුළ මිනිසුන් කළේ කුමක්දැයි බලන්න. අපි ජීවයේ නිර්මාතෘගෙන් වෙන් වී ඇති අතර බයිබලයේ යෙසායාගේ වචන සැබෑ වේ:
6 පතුලේ සිට හිස දක්වා කොයි තැනකවත් කිසි සනීපයක් නැතුව තුවාලද කැලල්ද පැසවන වණද තිබේ. ඒවා මිරිකා ඇරියේවත් බැන්දේවත් තෙල් ගා මොළොක්කළේවත් නැත.
Isaiah 64:6
ආහම් සහ ධර්මිෂ්ඨකම
නමුත් මෙහි ආබ්රහම් සහ දෙවියන් අතර, අපට එය මග හැරිය හැකි තරම් නිහඬව ලිස්සා ගිය බව අපට පෙනී යයි, ආබ්රහම් ‘ධර්මිෂ්ඨකම’ ලබා ගත් බව ප්රකාශ කිරීම – දෙවියන් වහන්සේ පිළිගන්නා ආකාරයේ. එසේනම් මෙම ධර්මිෂ්ඨකම ලබාගැනීමට ආබ්රහම් ‘කළේ’ කුමක්ද ? නැවත වරක්, කෙතරම් විචක්ෂණශීලීද යත්, අපට කාරණය මඟ හැරීමේ අවදානමක් ඇත, එය සරලවම ආබ්රහම් ගැන පවසන්නේ ඔහු ‘විශ්වාස කළ’ බවයි .
ඒක තමයි?!
පාපය සහ දූෂණය පිළිබඳ මෙම ජයගත නොහැකි ගැටලුව අපට ඇති අතර, එබැවින් යුගයේ සිට අපගේ ස්වාභාවික ප්රවණතාවය දැහැමි බව ලබා ගැනීම සඳහා නවීන හා දුෂ්කර මාර්ග, උත්සාහයන්, පුජා, ආචාර ධර්ම, තපස් විනය, ඉගැන්වීම් යනාදිය සොයයි. නමුත් මේ මිනිසා වන ආබ්රහම් එම වටිනා ධර්මිෂ්ඨකම ලබාගත්තේ හුදෙක් ‘විශ්වාස කිරීමෙන්’ පමණි. එය ඉතා සරල වූ නිසා අපට එය මග හැරිය හැක.
බැර කර ඇත, උපයා නැත
ආබ්රහම් ධර්මිෂ්ඨකම ‘උපයුවේ’ නැත. දෙවියන් එය ඔහුට ‘බැර’ කළේය. එසේනම් වෙනස කුමක්ද? හොඳයි, යමක් ‘උපයා’ නම්, ඔබ ඒ සඳහා වැඩ කර එයට සුදුසු ය. එය හරියට ඔබ කරන රැකියාවට පඩි ලැබෙනවා වැනිය. නමුත් ඔබට යමක් බැර කළ විට එය ඔබට දෙනු ලැබේ. නොමිලයේ දෙන ඕනෑම ත්යාගයක් මෙන් එය උපයා හෝ පිනක් නොවේ, නමුත් සරලව ලැබේ.
ආබ්රහම්ගේ මෙම වාර්තාව, ධර්මිෂ්ඨකම ගැන අපට ඇති පොදු අවබෝධය උඩු යටිකුරු කරයි, එක්කෝ එය දෙවියන්ගේ පැවැත්ම පිළිබඳ විශ්වාසයකින් පැමිණේ යැයි සිතීමෙන් හෝ ප්රමාණවත් තරම් හොඳ හෝ ආගමික ක්රියාකාරකම් කිරීමෙන් ධර්මිෂ්ඨකම ලැබේ. මෙය ආබ්රහම් ගත් ක්රමය නොවේ. ඔහු හුදෙක් ඔහුට දුන් පොරොන්දුව විශ්වාස කිරීමට තෝරා ගත් අතර, පසුව ඔහුට ධර්මිෂ්ඨකම හිමි විය.
බයිබලයේ ඉතිරි කොටස මෙම හමුවීම අපට ලකුණක් ලෙස සලකයි. ආබ්රහම් දෙවියන්වහන්සේගේ පොරොන්දුව කෙරෙහි තැබූ විශ්වාසය සහ එහි ප්රතිඵලයක් ලෙස ධර්මිෂ්ඨකමේ ගෞරවය අපට අනුගමනය කළ යුතු ආදර්ශයකි . මුළු ශුභාරංචිය පදනම් වී ඇත්තේ දෙවියන් වහන්සේ අප සෑම කෙනෙකුටම දෙන පොරොන්දු මත ය.
නමුත් එසේ නම් ධර්මිෂ්ඨකම ගෙවන්නේ හෝ උපයා ගන්නේ කවුද? අපි එය ඊළඟට ගනිමු .